Donderdag 14 oktober 2021
Het museum ter herdenking van de opstand in Warschau van 1944 bevindt zich sinds ongeveer acht jaar in het centrum van Warschau. In 1944 kwam het Poolse verzet in opstand tegen de Duitsers in een poging om de Poolse hoofdstad te bevrijden. De opstand is uiteindelijk neergeslagen door de Duitsers doordat de Russische troepen die al aan de andere kant van de rivier waren die door Warschau loopt de Polen niet te hulp kwamen.



Wanneer je het museum bent binnengekomen, kom je als eerste in een ruimte waar de verhalen van vijf personen verteld worden die op de een of andere manier betrokken zijn geweest bij het verzet in Warschau tijdens de Tweede Wereldoorlog.



Tijdens de Duitse bezetting zijn allerlei archieven en monumenten vernietigd of meegenomen. Een voorbeeld hiervan is het beeld van Chopin dat in he Lazienki park in Warschau stond. Deze diefstal van kunstwerken is doorgegaan tot aan het einde van de oorlog.



Het museum laat de geschiedenis van de opstand zien aan de hand van een verzameling foto’s met uitgebreide toelichtingen, die ook in het Engels zijn. Daarnaast zijn ook allerlei originele voorwerpen terug te vinden in het museum. Zoals het houten kruis op de onderstaande foto. Dit is van een Poolse luitenant kolonel die tijdens de opstand is omgekomen. Pas in 1989 is het kruis weer teruggebracht naar Warschau.



De Duitse bezettingstroepen hadden op allerlei plaatsen in Warschau posten van beton weggezet van waaruit ze de stad in de gaten konden houden. Een van dit soort posten is in het museum te zien.



Gedurende de oorlog bezat het Poolse verzet een eigen drukkerij die de grootste van haar soort was in het bezette Europa. Hier werden boeken, magazines, folders, valse documenten en kranten gedrukt. Het gaat dan om oplages in de miljoenen. Ten tijde van de opstand in Warschau kon de drukkerij een tijd in de openbaarheid opereren.





Na vooral algemene informatie over de stad Warschau in de oorlog gaat het museum vervolgens specifiek in op de opstand. Deze startte op 1 augustus 1944 om 5 uur in de middag. Tijdens de eerste dagen slaagde het Poolse verzet erin om verschillende delen van de stad ter veroveren. De strategisch belangrijke plekken bleven echter in handen van de Duitsers. Er zijn hier gebruikte uniformen van de Polen te zien maar ook allerlei militair materieel.



In 1943 was door een aantal mensen uit het verzet een radiozender opgezet. Deze begon uiteindelijk op 8 augustus met uitzenden. De uitzendingen bestonden uit nieuws uit de wereld, de laatste stand van zaken betreffende de opstand, maar ook programma’s met muziek en gedichten. Op 4 oktober werd na het spelen van het lied “The Song of Warsaw” de zender vernietigd omdat toen de opstand op een einde liep.



Ook verhalen van individuele mensen uit de oorlog komen aan bod in dit museum. Op de volgende foto is het graf te zien van Zbigniew Banas. Hij overleed in 1944 op 16-jarige leeftijd. Hij was lid van de Poolse scouts en tijdens de opstand leverde hij veldpostbrieven af aan het front.



Tijdens het begin van de opstand in Warschau werden de doden nog op een plechtige manier begraven. Toen het aantal doden steeds verder toe begon te nemen veranderde ook de manier van begraven. Allerlei plekken werden gebruikt als begraafplaatsen en op een gegeven moment werden hier zelfs straten en ruines voor gebruikt. Overal in de steden kwamen dan ook kruizen te staan om de plekken aan te geven waar mensen begraven waren. De volgende foto laat allerlei plekken zien waar mensen in deze periode begraven zijn.





Na het definitief neerslaan van de opstand werden ongeveer 15 duizend personen gevangen genomen. Veel van deze gevangen kwamen in concentratiekampen in het Duitse Rijk terecht. De onderstaande foto laat bezittingen zien en ook tekeningen die door deze gevangen zijn gemaakt.



In maart 1945 werden de ondergrondse leiders van de Poolse staat en deelnemers aan de opstand van Warschau uitgenodigd voor een gesprek met een afgevaardigde van Stalin, een Russische generaal. Ze werden vervolgens gearresteerd en overgebracht naar Moskou waar ze in juni in het proces van de zestien voor de rechtbank kwamen vanwege samenwerking met de Duitsers en anti-Sovjet collaboratie. Dertien van hen werden veroordeeld. Warschau was inmiddels in januari 1945 bevrijdt door de Russen.



Om een goed beeld te krijgen van de opstand is dit museum een zeer interessante plek om te bezoeken. Het is modern ingericht, er wordt veel informatie gegeven over de opstand inclusief allerlei originele voorwerpen uit de periode en alle teksten zijn in het Engels te lezen. Een aanrader om op bezoek te gaan als je in Warschau bent. Op het buitenterrein is nog een originele Duitse bunker te zien. Na het neerslaan van de opstand wilden de Duitsers Warschau tot een vesting ombouwen. Het was de bedoeling dat er ongeveer 600 van deze bunkers gebouwd zouden worden achter een dubbele muur van fortificaties. In deze bunkers konden dan drie personen zitten die vanaf hier de Russische troepen onder vuur konden nemen. Uiteindelijk zijn er slechts 99 van deze bunkers gerealiseerd.

.

Het volgende deel van dit reisverslag is te vinden op deze pagina