Zaterdag 23 oktober 2021
In het vorige deel van dit reisverslag ben ik geëindigd bij de gedenkplaats voor Sovjet-soldaten in de Berlijnse wijk Treptow. Deze plek ligt vlak in de buurt van de route waar vroeger de Berlijnse muur stond. Ik ben vervolgens weer verder gelopen langs de Berliner Mauerweg om uit te komen bij een monument ter nagedachtenis aan Wolfgang Glöde.



Op 11 juni 1962 kwam Wolfgang Glöde, die toen 13 jaar was om het leven. Dit gebeurde door een ongeluk omdat grenssoldaten in het volkstuinencomplex in de buurt van de Berlijnse Muur hem zijn pistool lieten zien en dat vervolgens per ongeluk af ging. In maart 1966 werden twee jonge kinderen in dit gebied neergeschoten toen ze zich in de avond in het grensgebied bevonden om naar het westen te gaan waar de vader van één van deze kinderen leefde. Tegen de ouders werd gezegd dat er sprake was van een ongeluk.



In december 1970 vond hier een vluchtpoging plaats van de 22 jaar oude Christian Friese. Vijf grenssoldaten vuurden in totaal 98 kogels op hem af en hij werd daardoor dodelijk getroffen. Tegen zijn moeder werd gezegd dat hij bij een auto ongeluk om het leven was gekomen. De onderstaande foto laat de bordjes zien die langs de hele route van deze Mauerweg staan.



Op de volgende foto is nog een overblijfsel te zien van de campagne die in Berlijn gevoerd werd voor een referendum dat op 26 september 2021 heeft plaatsgevonden. Door middel van een burgerinitiatief is er toen een referendum gehouden om woningbouwbedrijven in privé eigendom te onteigenen en weer in handen van de staat te brengen.



Dit vanwege de sterk stijgende prijzen op de woningmarkt van Berlijn. De naam van het referendum was “Deutsche Wohnen & Co. enteignen”. “Deutsche Wohnen” is met 110.000 een van de grootste verhuurders van woningen in Berlijn. Uiteindelijk stemde 59 procent van de bevolking van Berlijn voor dit voorstel.



De herdenkingsplaat op de volgende foto bevindt zich op de plaats van de voormalige grensovergang Sonnenallee. Hiervan maakten na de bouw van de muur inwoners uit West-Berlijn gebruik die in het oostelijke deel van de stad werkten. Voor de 65.000 mensen uit het Oosten die in het Westen werkten was het voortaan onmogelijk om de grens over te komen. Deze grensovergang is altijd een vrij rustige plek geweest zonder de grote files die er vaak bij andere overgangen waren.



Verder lopend kom je vervolgens uit in de buurt van de Chris-Gueffroy-Brug. Hier bevindt zich het Britzer Zweigkanal. Dit was ook de grens tussen de beide delen van Berlijn. Op 26 november 1964 probeerde Hans-Joachim Wolf hier de rivier over te steken richting het westen. Hij werd onmiddellijk beschoten door de Oost-Duitse grenswachten en stierf. Zijn ouders kregen het bericht dat hij verdronken was.



Op 6 februari 1989 wilde de toen 20-jarige Chris Gueffroy met een vriend naar het westen van Berlijn vluchten. Ze dachten dat grenssoldaten toen niet meer zouden schieten aan de grens. Ook hij werd echter dodelijk getroffen en was daarmee de laatste persoon die tijdens een vluchtpoging naar het westen werd doodgeschoten.



Een stukje verderop langs het Britzer Zweigkanal bevindt zich nog een apart monumentje ter nagedachtenis aan Chris Gueffroy.



Inmiddels kom je langzaamaan wat meer richting de buitenwijken van Berlijn. Op de volgende foto is de brug te zien waarmee je via de snelweg A113 Berlijn binnen kunt rijden. Je komt hierna al snel op een kruispunt waarbij de A113 overgaat in de A100 richting het centrum van de stad.



Het interessantste deel van de Berliner Mauerweg heb je nu wel gehad. De wandelroute loopt nu verder langs de snelweg A113. Dat is ook de weg waarover ik Berlijn ben binnengereden met de auto toen ik uit Polen kwam.



Bij de eerste brug over de rivier die parallel aan de snelweg loopt ben ik dan ook overgestoken richting de stad Berlijn. Hier was gelukkig een bushalte waardoor ik met de bus terug kon richting het centrum van Berlijn. Omdat het pas rond een uur of vier in de middag was, had ik nog mooi tijd om naar de Botanischer Garten te gaan.



Eind 2019 ben ik vlak voor de kerst een aantal dagen naar Berlijn geweest en toen was de Botanischer Garten volledig in de kerstsfeer. Dat geeft in de avond een prachtig en bijzonder beeld van deze tuin. Maar het is natuurlijk ook een keer interessant om deze tuin op de normale manier te zien. Op deze zaterdag in oktober was het in elk geval erg rustig zoals ook op de foto’s te zien is.



Er zijn ook een aantal binnenruimtes op het terrein van deze tuinen maar die waren vanwege de coronasituaties nog gesloten. Zoals ik al eerder in dit reisverslag heb aangegeven werd daar in Berlijn nog zeer serieus mee omgegaan (in tegenstelling tot hoe het er in Nederland regelmatig aan toe ging). De botanische tuin heeft een oppervlakte van 43 hectare en ongeveer 22.000 verschillende soorten planten.



Op het terrein van dit herdenkingsmonument staan verder een zestiental grote witte kalkstenen sarcofagen. Hierop zijn reliëfs te zien met afbeeldingen uit de Tweede Wereldoorlog. Op elk van de reliëfs staat ook een citaat van Stalin. Te zien zijn hier onder andere thema’s zoals de aanval van de Duitsers, de verwoestingen in de Sovjet-Unie, de ondersteuning van het leger, de strijd van het leger en de uiteindelijke overwinning.



Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn de tuin en de bijbehorende gebouwen zwaar beschadigd. Uiteindelijk heeft het 40 jaar geduurd totdat in 1987 het museum volledig hersteld was. Sinds 1996 zijn de tuin en het bijbehorende museum een onderdeel van de Vrije Universiteit van Berlijn.



In de zomer van 2021 heeft het parlement van de deelstaat Berlijn besloten tot een grote verbouwing van de botanische tuin. De plannen bestaan eruit om de infrastructuur van de tuin flink aan te pakken en ook de verzameling planten en zaden digitaal toegankelijk te maken.







Zondag 24 oktober 2021
In het weekend zijn er op Berlijn op een flink aantal plaatsen rommelmarkten. Als je daar bepaalde zaken zoekt, zoals oude boeken over de geschiedenis dan kun je daar leuke zaken vinden. Maar verder is er natuurlijk ook allerlei prullaria te koop. Een voorbeeld hiervan zijn bijvoorbeeld messen en vorken die nog gebruikt zijn in het oude “Palast der Republik”. Maar er liggen ook allerlei medailles uit de tijd van de Sovjet-Unie waarvan ik me afvraag of die altijd wel echt zijn. Aanraders zijn in elk geval de rommelmarkt in de buurt van het Ostbahnhof. Deze bestaat uit kramen waar echt van alles te vinden is.



Als je echt geïnteresseerd bent in kunst dan is er in de buurt van het Museuminsel een interessante rommelmarkt. Hier bieden een groot aantal kunstenaars hun werk aan. Als je een stukje doorloopt dan kom je daar ook nog allerlei handelaren van tweede handsboeken tegen. Voor 1 euro kun je daar vaak interessante dingen kopen. Omdat het nu eind oktober was, was het daar natuurlijk wel een stuk rustiger dan in de zomer.



Voor een wat meer alternatieve rommelmarkt kun je terecht op het RAW-Gelaende. Dit is een voormalig terrein van de Deutsche Reichsbahn wat na de val van de muur gekraakt is en zich nu tot een alternatief gebied heeft ontwikkeld. Hier heb je veel kraampjes met kleding.



Maandag 25 oktober 2021
Op deze maandag, de eerste dag van de herfstvakantie ben ik met de auto weer teruggereden naar Nederland. Gelukkig was dit de laatste vakantie die ik op deze manier heb moeten regelen qua vervoer. In 2022 ontspande de coronasituatie zich verder en was het weer mogelijk om gewoon met de trein te gaan. Een veel prettigere en ook snellere manier van reizen. En ook nog eens beter voor het milieu. Maar in de twee coronajaren was de combinatie van reizen met de auto naar een grote stad en dan vanuit die grote stad met het openbaar vervoer naar andere plaatsen een prima optie.