Woensdag 4 mei 2022
Op de laatste dag van mijn bezoek aan Hongarije ben ik op bezoek geweest bij een oude vriend die ik in Nederland heb leren kennen en die al een flink aantal jaar geleden naar Hongarije is verhuisd. Om een lang verhaal kort te maken, in Hongarije is hij ziek geworden en daar in het ziekenhuis terecht gekomen in het plaatsje Pincehely. Daar ben ik enigszins bij toeval achter gekomen en vandaag heb ik hem daar voor de tweede keer bezocht. De eerste keer dat ik bij hem op bezoek ben geweest is tijdens mijn bezoek aan Hongarije in de zomer van 2021. Dat is een lang verhaal geworden dat ik hier in algemene termen zal vertellen zodat het niet herleidbaar is tot een persoon maar wel inzicht geeft in welke ambtelijke molens je dan terecht kunt komen. Om in Pincehely te komen ben ik rond half 1 vanuit Budapest met de trein vertrokken naar deze plaats met ongeveer 2500 inwoners.
Normaal ga ik altijd met de trein op vakantie. Vanwege de coronasituatie lukte dat in de zomer van 2021 niet en ging ik dus met de auto. Omdat deze vriend in een klein plaatsje woonde, was het idee om hier dan gewoon met de auto vanuit Budapest naar toe te rijden op doorreis naar het Kroatische Osijek. Omdat ik geen contact met hem kon krijgen is het uiteindelijk via de burgemeester van zijn woonplaats gelukt om te achterhalen dat hij in het ziekenhuis was opgenomen. In Hongarije hebben zelfs kleine plaatsjes van een paar honderd inwoners nog gewoon een eigen direct gekozen burgemeester met bijbehorende gemeenteraad.
Pincehely is een stad met ongeveer 2500 inwoners en beschikt dus nog over een eigen ziekenhuis. Dat is meteen een enorm verschil met Nederland. De schaalvergroting die we hier op allerlei vlakken hebben meegemaakt, heeft in Hongarije nog niet plaatsgevonden. Van wat ik gezien heb is de Hongaarse gezondheidszorg op het platteland redelijk basic maar wel in orde. Zoals in Hongarije gebruikelijk is als je bij iemand in het ziekenhuis op bezoek gaat, is dat je van alles meeneemt voor die persoon om te eten en te drinken. Daar wordt in principe wel voor gezorgd maar het zijn dan vooral de basisbehoeftes. De lekkere dingen moeten ze echt krijgen van familie en vrienden die op bezoek komen. Dan is het dus in de ochtend boodschappen in Budapest doen. Alles in een doos doen en vervolgens de trein in richting Pincehely.
De trein doet er ongeveer 1 uur en 45 minuten over en dan sta je rond 14.15 uur op het station van Pincehely. Vanaf het station is het dan een wandeling van anderhalve kilometer voordat je bij het ziekenhuis bent. Wat de situatie erg lastig maakte was dat deze oude vriend nog maar een direct familielid had waarmee ik contact had kunnen krijgen, die ook nog eens buiten Europa woonde. Van directe familie in Nederland was geen sprake meer. Dan word je dus geconfronteerd met iemand die moederziel alleen in een Hongaars ziekenhuis ligt, iets dat bij niemand bekend is. In Hongarije word je dan gewoon netjes verzorgd, maar daar zaten ze ook met de situatie in hun maag. Wat moeten we hiermee, hoe zou deze persoon terug naar Nederland kunnen. De taalbarrière en het feit dat je op het Hongaarse platteland zit waar alles een stuk kleinschaliger is, maken het dan nog een stuk ingewikkeld.
Samen met het familielid ben ik dan ook begonnen met het leggen van contacten met allerlei Nederlandse organisaties. Denk aan een ministerie van Buitenlandse Zaken, de laatste gemeente waar deze persoon gewoond heeft, de ambassade in Budapest, de Nationale Ombudsman, de Sociale verzekeringsbank, het Juridisch Loket etc. In Hongarije was er contact met de persoon die daar was aangesteld om voor het welzijn van deze vriend te zoeken. Je kunt dat het beste vergelijken met een soort voogdijsituatie. Die voogd heeft verschrikkelijk haar best gedaan, maar ook voor haar was het buitengewoon ingewikkeld omdat dit een niet veel voorkomende situatie is.
En dan loop je in Nederland tegen een probleem aan met drie letters, de AVG. Omdat deze vriend zelf geen contact meer kon leggen met Nederland en bijvoorbeeld ook geen geldig paspoort meer heeft, wordt het dan feitelijk onmogelijk om iets te kunnen regelen. Organisaties verwijzen naar elkaar door, of stellen onmogelijke eisen zoals dat de persoon zelf naar de ambassade in Budapest moet komen voor een nieuw paspoort. Iets wat in dit geval niet mogelijk was. Het wordt dus vooral overgelaten aan de eigen verantwoordelijkheid van de persoon om het te regelen. Maar als iemand dat niet kan en ook nog eens in een niet veel voorkomende situatie zit, kom je dus terecht bij `Computer says no`. Het is een situatie die niet beschreven staat, niemand voelt zich verantwoordelijk en je komt in een impasse terecht.
Als je zo door een kleine stad in het platteland van Hongarije loopt, zie je echt een ander beeld dan in een welvarende stad als Budapest. En dat terwijl er zeker de laatste jaren flink wat geld naar het platteland gaat omdat daar veel kiezers zitten die op de partij van Victor Orban stemmen. Met allerlei financiële programma´s worden wegen opgeknapt en voorzieningen weer bij de tijd gebracht. Vaak met subsidies van de Europese Unie.
Na een wandeling van ongeveer een klein half uur kwam ik zo rond kwart voor drie aan bij het ziekenhuis in Pincehely. Dit ligt enigszins verscholen langs een doorgaande weg. De bezoektijden in dit ziekenhuis waren elke dag van 15.00 tot 17.00 uur en daar wordt ook strikt de hand aan gehouden. Als je er dus een kwartier eerder al bent, moet je toch echt wachten tot 15.00 uur. Ook al ben je dus iemand die daar totaal niet in de buurt woont zoals in mijn geval. Wat dat betreft is het ook echt weer een reis terug in de tijd en totaal niet te vergelijken met de huidige situatie in Nederland waar de bezoektijden gewoon erg ruim zien. Hier wordt nog strak aan de regels vastgehouden.
Het ziekenhuis ligt vrij hoog ten opzichte van de weg en via een trap kom je op het binnenterrein van dit ziekenhuis uit. Het bestaat feitelijk uit een tweetal delen. Links het oudste deel van het ziekenhuis en aan de rechterkant een nieuwer deel uit de jaren ’90. Op de onderstaande foto is vooral het linkse deel goed te zien. Op de foto daarna het nieuwe deel uit de jaren ’90. Hoewel zeker het oudere deel van de buitenkant echt wat opgeknapt moet worden, zag het ziekenhuis er van binnen gewoon netjes uit. Het was basic maar wel gewoon in orde. In de basisbehoeften werd voorzien maar als ik het dagschema van het ziekenhuis zag, zag ik daar weinig activiteiten op staan om de patiënten te activeren. En ook de mogelijkheid om contact te leggen door deze vriend met zijn directe familielid was er gewoon niet. Dit terwijl dat familielid daar meerdere keren op heeft aangedrongen bij het ziekenhuis. Het was geen kwade wil, maar gewoon nog een totaal andere sfeer terwijl we in Nederland inmiddels een heel andere manier gewend zijn van het omgaan met patiënten en hun familie in een ziekenhuis.
Toen ik in augustus 2021 voor de eerste keer hier in het ziekenhuis was, wist ik pas net wat er precies aan de hand was. Inmiddels had ik contact met een direct familielid van deze oude vriend van mij en hebben ze met elkaar telefonisch contact gehad. Ze hadden elkaar al een aantal jaar niet gesproken en het was fijn om dat contact te kunnen leggen. Bij een later bezoek in oktober 2022 is het ook nog gelukt om met elkaar te videobellen. Contact met het ziekenhuis was erg lastig en is wel geprobeerd om te leggen, maar ook daar zat de taalbarrière in de weg. En natuurlijk kunnen ook in Hongarije medische gegevens van iemand zomaar niet aan andere personen (ook al is dat familie) verstrekt worden.
Zonder teveel op de details in te willen gaan, wil ik hier toch een punt even noemen waar je in zo’n situatie aan loopt. In deze concrete situatie ging het om iemand die AOW gerechtigd was. Als je in het buitenland woont, dan moet je om de zoveel tijd een bewijs van in leven zijn versturen naar de Sociale Verzekeringsbank. Dit om vast te kunnen stellen dat er nog recht was op een uitkering. Omdat deze persoon in het ziekenhuis lag, bereikte die informatie hem dus niet meer. En omdat alle brieven in het Nederland waren, wisten ze in Hongarije ook niet echt wat ze er mee aan moesten. Vanuit Hongarije is toen door de voogd die aan deze persoon is toegewezen contact gelegd met de Sociale Verzekeringsbank om zo’n formulier van leven op te sturen naar haar. Zij kon het dan weer door die persoon laten tekenen om zo de AOW-uitkering weer op te kunnen starten. En dan zegt de Sociale Verzekeringsbank dus gewoon om AVG-technische redenen nee. Hoe begrijpelijk de AVG ook is, het zorgt in dit soort gevallen voor meer kwaad dan goed. Want iemand is in nood en kan gewoonweg niet geholpen worden door dit soort regeltjes.
En om op het bovenstaande nog even door te gaan. Er is zelfs door het voogdijkantoor in Hongarije contact opgenomen met de Nederlandse overheid over de situatie waarin deze persoon zich bevond. En de reactie was, dat de Nederlandse overheid zeer zorgvuldig omgaat met de persoonsgegevens van mensen. Dus ook hier komt de AVG weer om de hoek kijken. Het gevolg is dus dat het op geen enkele manier mogelijk bleek te zijn om maar enige actie te ondernemen om deze persoon weer terug te krijgen naar Nederland. Zijn AVG rechten zijn volledig gerespecteerd, maar hij lag op het moment dat ik hem in mei 2022 bezocht al wel een jaar in een ziekenhuis in Hongarije. Een voor mij nog steeds onbegrijpelijke situatie in een Europa wat toch steeds meer een eenheid wordt.
Rond een uur of vijf ben ik dan ook weer uit het ziekenhuis vertrokken terug naar het station in Pincehely om daar rond 10 voor half 6 op de trein te stappen richting Budapest. Bij een latere reis in oktober 2022 heb ik deze vriend nogmaals bezocht in het ziekenhuis en uiteindelijk is hij hier in het eerste kwartaal van 2023 overleden zonder terug te keren naar Nederland, wat hij graag wilde. In Hongarije is hij al die tijd in het ziekenhuis verzorgd waarbij het nog maar de vraag is of ze de kosten van de ziekenhuisopname daar terug zullen krijgen. Deze situatie geeft nog maar eens aan dat als je als Nederlander naar het buitenland gaat je de zaken echt heel goed moet regelen omdat je van de Nederlandse overheid weinig hulp kunt verwachten. Het gaat vooral om eigen verantwoordelijkheid en als je die niet meer kunt nemen heb je dus echt een probleem.
Zelf heb ik gelukkig nog nooit een vervelende situatie meegemaakt met een overheidsinstantie in Nederland. Maar dit geeft wel aan hoe je als het waren tussen de wielen kunt komen en in een uitzichtloze situatie kunt komen. Iets wat je bijvoorbeeld ook ziet bij de mensen in Groningen die scheuren hebben in hun huizen vanwege de gaswinning of bij de gezinnen die getroffen zijn door de toeslagenaffaire en waarbij de kinderen soms gewoon uit huis gezet worden. Dan blijkt het ineens toch allemaal erg ingewikkeld te zijn. Zolang alles goed gaat, loopt het in Nederland allemaal wel. Maar wordt het ingewikkeld dan kan het ineens toch een heel ander verhaal worden. Sinds dat ik in de zomer van 2021 van de situatie van deze oude vriend op de hoogte gebracht ben, heb ik samen met het familielid waarmee ik contact had in elk geval alles gedaan om een oplossing voor deze situatie te vinden. Iets wat helaas niet gelukt is.
Het volgende deel van dit reisverslag is te vinden op deze pagina
Op de laatste dag van mijn bezoek aan Hongarije ben ik op bezoek geweest bij een oude vriend die ik in Nederland heb leren kennen en die al een flink aantal jaar geleden naar Hongarije is verhuisd. Om een lang verhaal kort te maken, in Hongarije is hij ziek geworden en daar in het ziekenhuis terecht gekomen in het plaatsje Pincehely. Daar ben ik enigszins bij toeval achter gekomen en vandaag heb ik hem daar voor de tweede keer bezocht. De eerste keer dat ik bij hem op bezoek ben geweest is tijdens mijn bezoek aan Hongarije in de zomer van 2021. Dat is een lang verhaal geworden dat ik hier in algemene termen zal vertellen zodat het niet herleidbaar is tot een persoon maar wel inzicht geeft in welke ambtelijke molens je dan terecht kunt komen. Om in Pincehely te komen ben ik rond half 1 vanuit Budapest met de trein vertrokken naar deze plaats met ongeveer 2500 inwoners.
Normaal ga ik altijd met de trein op vakantie. Vanwege de coronasituatie lukte dat in de zomer van 2021 niet en ging ik dus met de auto. Omdat deze vriend in een klein plaatsje woonde, was het idee om hier dan gewoon met de auto vanuit Budapest naar toe te rijden op doorreis naar het Kroatische Osijek. Omdat ik geen contact met hem kon krijgen is het uiteindelijk via de burgemeester van zijn woonplaats gelukt om te achterhalen dat hij in het ziekenhuis was opgenomen. In Hongarije hebben zelfs kleine plaatsjes van een paar honderd inwoners nog gewoon een eigen direct gekozen burgemeester met bijbehorende gemeenteraad.
Pincehely is een stad met ongeveer 2500 inwoners en beschikt dus nog over een eigen ziekenhuis. Dat is meteen een enorm verschil met Nederland. De schaalvergroting die we hier op allerlei vlakken hebben meegemaakt, heeft in Hongarije nog niet plaatsgevonden. Van wat ik gezien heb is de Hongaarse gezondheidszorg op het platteland redelijk basic maar wel in orde. Zoals in Hongarije gebruikelijk is als je bij iemand in het ziekenhuis op bezoek gaat, is dat je van alles meeneemt voor die persoon om te eten en te drinken. Daar wordt in principe wel voor gezorgd maar het zijn dan vooral de basisbehoeftes. De lekkere dingen moeten ze echt krijgen van familie en vrienden die op bezoek komen. Dan is het dus in de ochtend boodschappen in Budapest doen. Alles in een doos doen en vervolgens de trein in richting Pincehely.
De trein doet er ongeveer 1 uur en 45 minuten over en dan sta je rond 14.15 uur op het station van Pincehely. Vanaf het station is het dan een wandeling van anderhalve kilometer voordat je bij het ziekenhuis bent. Wat de situatie erg lastig maakte was dat deze oude vriend nog maar een direct familielid had waarmee ik contact had kunnen krijgen, die ook nog eens buiten Europa woonde. Van directe familie in Nederland was geen sprake meer. Dan word je dus geconfronteerd met iemand die moederziel alleen in een Hongaars ziekenhuis ligt, iets dat bij niemand bekend is. In Hongarije word je dan gewoon netjes verzorgd, maar daar zaten ze ook met de situatie in hun maag. Wat moeten we hiermee, hoe zou deze persoon terug naar Nederland kunnen. De taalbarrière en het feit dat je op het Hongaarse platteland zit waar alles een stuk kleinschaliger is, maken het dan nog een stuk ingewikkeld.
Samen met het familielid ben ik dan ook begonnen met het leggen van contacten met allerlei Nederlandse organisaties. Denk aan een ministerie van Buitenlandse Zaken, de laatste gemeente waar deze persoon gewoond heeft, de ambassade in Budapest, de Nationale Ombudsman, de Sociale verzekeringsbank, het Juridisch Loket etc. In Hongarije was er contact met de persoon die daar was aangesteld om voor het welzijn van deze vriend te zoeken. Je kunt dat het beste vergelijken met een soort voogdijsituatie. Die voogd heeft verschrikkelijk haar best gedaan, maar ook voor haar was het buitengewoon ingewikkeld omdat dit een niet veel voorkomende situatie is.
En dan loop je in Nederland tegen een probleem aan met drie letters, de AVG. Omdat deze vriend zelf geen contact meer kon leggen met Nederland en bijvoorbeeld ook geen geldig paspoort meer heeft, wordt het dan feitelijk onmogelijk om iets te kunnen regelen. Organisaties verwijzen naar elkaar door, of stellen onmogelijke eisen zoals dat de persoon zelf naar de ambassade in Budapest moet komen voor een nieuw paspoort. Iets wat in dit geval niet mogelijk was. Het wordt dus vooral overgelaten aan de eigen verantwoordelijkheid van de persoon om het te regelen. Maar als iemand dat niet kan en ook nog eens in een niet veel voorkomende situatie zit, kom je dus terecht bij `Computer says no`. Het is een situatie die niet beschreven staat, niemand voelt zich verantwoordelijk en je komt in een impasse terecht.
Als je zo door een kleine stad in het platteland van Hongarije loopt, zie je echt een ander beeld dan in een welvarende stad als Budapest. En dat terwijl er zeker de laatste jaren flink wat geld naar het platteland gaat omdat daar veel kiezers zitten die op de partij van Victor Orban stemmen. Met allerlei financiële programma´s worden wegen opgeknapt en voorzieningen weer bij de tijd gebracht. Vaak met subsidies van de Europese Unie.
Na een wandeling van ongeveer een klein half uur kwam ik zo rond kwart voor drie aan bij het ziekenhuis in Pincehely. Dit ligt enigszins verscholen langs een doorgaande weg. De bezoektijden in dit ziekenhuis waren elke dag van 15.00 tot 17.00 uur en daar wordt ook strikt de hand aan gehouden. Als je er dus een kwartier eerder al bent, moet je toch echt wachten tot 15.00 uur. Ook al ben je dus iemand die daar totaal niet in de buurt woont zoals in mijn geval. Wat dat betreft is het ook echt weer een reis terug in de tijd en totaal niet te vergelijken met de huidige situatie in Nederland waar de bezoektijden gewoon erg ruim zien. Hier wordt nog strak aan de regels vastgehouden.
Het ziekenhuis ligt vrij hoog ten opzichte van de weg en via een trap kom je op het binnenterrein van dit ziekenhuis uit. Het bestaat feitelijk uit een tweetal delen. Links het oudste deel van het ziekenhuis en aan de rechterkant een nieuwer deel uit de jaren ’90. Op de onderstaande foto is vooral het linkse deel goed te zien. Op de foto daarna het nieuwe deel uit de jaren ’90. Hoewel zeker het oudere deel van de buitenkant echt wat opgeknapt moet worden, zag het ziekenhuis er van binnen gewoon netjes uit. Het was basic maar wel gewoon in orde. In de basisbehoeften werd voorzien maar als ik het dagschema van het ziekenhuis zag, zag ik daar weinig activiteiten op staan om de patiënten te activeren. En ook de mogelijkheid om contact te leggen door deze vriend met zijn directe familielid was er gewoon niet. Dit terwijl dat familielid daar meerdere keren op heeft aangedrongen bij het ziekenhuis. Het was geen kwade wil, maar gewoon nog een totaal andere sfeer terwijl we in Nederland inmiddels een heel andere manier gewend zijn van het omgaan met patiënten en hun familie in een ziekenhuis.
Toen ik in augustus 2021 voor de eerste keer hier in het ziekenhuis was, wist ik pas net wat er precies aan de hand was. Inmiddels had ik contact met een direct familielid van deze oude vriend van mij en hebben ze met elkaar telefonisch contact gehad. Ze hadden elkaar al een aantal jaar niet gesproken en het was fijn om dat contact te kunnen leggen. Bij een later bezoek in oktober 2022 is het ook nog gelukt om met elkaar te videobellen. Contact met het ziekenhuis was erg lastig en is wel geprobeerd om te leggen, maar ook daar zat de taalbarrière in de weg. En natuurlijk kunnen ook in Hongarije medische gegevens van iemand zomaar niet aan andere personen (ook al is dat familie) verstrekt worden.
Zonder teveel op de details in te willen gaan, wil ik hier toch een punt even noemen waar je in zo’n situatie aan loopt. In deze concrete situatie ging het om iemand die AOW gerechtigd was. Als je in het buitenland woont, dan moet je om de zoveel tijd een bewijs van in leven zijn versturen naar de Sociale Verzekeringsbank. Dit om vast te kunnen stellen dat er nog recht was op een uitkering. Omdat deze persoon in het ziekenhuis lag, bereikte die informatie hem dus niet meer. En omdat alle brieven in het Nederland waren, wisten ze in Hongarije ook niet echt wat ze er mee aan moesten. Vanuit Hongarije is toen door de voogd die aan deze persoon is toegewezen contact gelegd met de Sociale Verzekeringsbank om zo’n formulier van leven op te sturen naar haar. Zij kon het dan weer door die persoon laten tekenen om zo de AOW-uitkering weer op te kunnen starten. En dan zegt de Sociale Verzekeringsbank dus gewoon om AVG-technische redenen nee. Hoe begrijpelijk de AVG ook is, het zorgt in dit soort gevallen voor meer kwaad dan goed. Want iemand is in nood en kan gewoonweg niet geholpen worden door dit soort regeltjes.
En om op het bovenstaande nog even door te gaan. Er is zelfs door het voogdijkantoor in Hongarije contact opgenomen met de Nederlandse overheid over de situatie waarin deze persoon zich bevond. En de reactie was, dat de Nederlandse overheid zeer zorgvuldig omgaat met de persoonsgegevens van mensen. Dus ook hier komt de AVG weer om de hoek kijken. Het gevolg is dus dat het op geen enkele manier mogelijk bleek te zijn om maar enige actie te ondernemen om deze persoon weer terug te krijgen naar Nederland. Zijn AVG rechten zijn volledig gerespecteerd, maar hij lag op het moment dat ik hem in mei 2022 bezocht al wel een jaar in een ziekenhuis in Hongarije. Een voor mij nog steeds onbegrijpelijke situatie in een Europa wat toch steeds meer een eenheid wordt.
Rond een uur of vijf ben ik dan ook weer uit het ziekenhuis vertrokken terug naar het station in Pincehely om daar rond 10 voor half 6 op de trein te stappen richting Budapest. Bij een latere reis in oktober 2022 heb ik deze vriend nogmaals bezocht in het ziekenhuis en uiteindelijk is hij hier in het eerste kwartaal van 2023 overleden zonder terug te keren naar Nederland, wat hij graag wilde. In Hongarije is hij al die tijd in het ziekenhuis verzorgd waarbij het nog maar de vraag is of ze de kosten van de ziekenhuisopname daar terug zullen krijgen. Deze situatie geeft nog maar eens aan dat als je als Nederlander naar het buitenland gaat je de zaken echt heel goed moet regelen omdat je van de Nederlandse overheid weinig hulp kunt verwachten. Het gaat vooral om eigen verantwoordelijkheid en als je die niet meer kunt nemen heb je dus echt een probleem.
Zelf heb ik gelukkig nog nooit een vervelende situatie meegemaakt met een overheidsinstantie in Nederland. Maar dit geeft wel aan hoe je als het waren tussen de wielen kunt komen en in een uitzichtloze situatie kunt komen. Iets wat je bijvoorbeeld ook ziet bij de mensen in Groningen die scheuren hebben in hun huizen vanwege de gaswinning of bij de gezinnen die getroffen zijn door de toeslagenaffaire en waarbij de kinderen soms gewoon uit huis gezet worden. Dan blijkt het ineens toch allemaal erg ingewikkeld te zijn. Zolang alles goed gaat, loopt het in Nederland allemaal wel. Maar wordt het ingewikkeld dan kan het ineens toch een heel ander verhaal worden. Sinds dat ik in de zomer van 2021 van de situatie van deze oude vriend op de hoogte gebracht ben, heb ik samen met het familielid waarmee ik contact had in elk geval alles gedaan om een oplossing voor deze situatie te vinden. Iets wat helaas niet gelukt is.
Het volgende deel van dit reisverslag is te vinden op deze pagina
Reactie toevoegen