Maandag 28 februari 2022
Begin 2022 was de situatie rondom corona weer redelijk gestabiliseerd. Daardoor was het mogelijk om na twee jaar het met vakantie gaan met de trein weer op te pakken. Om er tijdens de carnavalsvakantie (die midden in de verkiezingscampagne viel voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2022) even uit te zijn, ben ik met de trein een aantal dagen naar Berlijn geweest.

De meest handige route is om vanuit Breda naar Deventer te gaan en daar over te stappen op een rechtstreekse intercity trein naar Berlijn. Door problemen op het Nederlandse spoor reed de intercity naar Berlijn deze dag pas vanaf het station Bad Bentheim in Duitsland. Daardoor was het handiger om nu bij Venlo de grens over te gaan en dan in Duisburg over te stappen op een Intercity Express trein naar Berlijn.



Dinsdag 1 maart 2022
De eerste dag van mijn vakantie in Berlijn heb ik besteed met een uitstapje naar Halle an der Saale. Met de trein ben je hier vanuit Berlijn in ongeveer 1 uur en 20 minuten. Tussen beide steden bestaat een rechtstreekse verbinding zodat overstappen niet noodzakelijk is.



Vanwege de in maart toch nog wel lage temperaturen heb ik voor deze dagen vooral musea uitgezocht om te bezoeken. Vanaf het centraal Station in Halle kun je met een netwerk van trams verder reizen naar het centrum van de stad.



In Halle staat onder andere het Landesmuseum für Vorgeschichte. Dit is een archeologisch museum van de deelstaat Sachsen-Anhalt dat in het bezit is van een archeologische verzameling van meer dan 15 miljoen voorwerpen. Het museum is in het huidige gebouw geopend in oktober 1918. Het gebouw is de tweede wereldoorlog vrij onbeschadigd doorgekomen. In de periode 2008 tot en met 2012 hebben een aantal grote aanpassingen plaatsgevonden zoals een nieuwe permanente tentoonstelling en de bouw van een mediaruimte.



Na binnenkomst in het museum ga je naar de eerste verdieping voor de start van de permanente tentoonstelling. Een van de bekendste objecten van het museum is de Hemelschijf van Nebra. Dit is de oudste concrete afbeelding van de hemel die tot nu toe gevonden is. In 1999 is deze schijf door schatgravers gevonden in Nebra, wat in Sachsen-Anhalt ligt. In 2002 is hij terechtgekomen bij de Zwitserse politie en via de deelstaat Sachsen-Anhalt bij dit museum terechtgekomen. De schijf zelf is gemaakt van brons. Uit onderzoek is gebleken dat de schijf meerdere keren aangepast is. Het vermoeden is dat de schijf gemaakt is rond 1750 voor Christus en ongeveer 150 jaar lang gebruikt is. Van februari tot en met juli 2022 was de schijf echter niet te zien in Halle maar in het British Museum in London.



In de volgende ruimte van het museum bevinden zich de resten van een zieke olifant die rond 125.000 jaar geleden stierf aan de rand van een meer. De olifant was volwassen, maar nog niet erg oud een leed aan botontstekingen. Het vermoeden is dat de olifant niet alleen naar het meer ging om te drinken maar ook om de pijn te verzachten.



Zoals op de foto’s te zien is, was het in dit ruim opgezette museum zeer rustig. Dat zal zeker aan de tijd van het jaar gelegen hebben, maar dat is in dit soort musea vaker het geval. Alles is goed gedocumenteerd maar de grote massa’s toeristen zul je hier niet langs zien komen. Ook zal de coronasituatie zeker nog een rol gespeeld hebben. In Duitsland was het nog steeds nodig om in het openbaar vervoer maar ook in musea een mondkapje op te hebben.



In dit deel van het museum wordt ook in beeld gebracht hoe de mensen ongeveer 9500 jaar geleden leefden. Dit gebeurt aan de hand van een groep van 32 personen die in een bosachtige omgeving leeft. Er is sprake van een gezamenlijke woonplek die elke paar maanden weer verlegd wordt langs de rivier. Vanuit deze plek gaan kleine groepjes mensen op zoek naar voedsel en materialen. Aangezien dit soort zoektochten vaak meerdere dagen duurden werden er dan naast de gezamenlijke woonplek wat andere kleine plekjes aangelegd waar ze konden verblijven.



De eerste boeren brachten ook een nieuwe manier van het voorzien in voedsel naar Middeneuropa. Het ging dan zowel om plantaardig voedsel als voedsel van dieren. Er werden voorraden aangelegd om gedurende het hele jaar voldoende voedsel te hebben. Daarnaast werd ook gebruik gemaakt van eetbare vruchten en bladeren van planten. Uit onderzoeken die gedaan zijn aan de botten van overledenen uit de tijd volgt dat er toch nog regelmatig sprake was van voedseltekorten.



Op de volgende foto is een afbeelding te zien van de al eerdergenoemde hemelschijf van Nebra. Op deze hemelschijf bevindt het noorden zich aan de bovenkant en het zuiden aan de onderkant.



In dit museum is ook een collectie van opgravingen te zien van onder andere metalen voorwerpen uit de (late) bronstijd. De voorwerpen op de onderstaande foto kom uit het Oostzeegebied (Zuid Scandinavië en Noord Duitsland). Het is niet bekend waar deze voorwerpen oorspronkelijk voor werden gebruikt.



Een van de belangrijkste wapens in deze tijd was het zwaard. Hieronder zijn een aantal opgravingen te zien uit de 9de en 8ste eeuw voor Christus. Links zijn zeven zwaarden te zien die in 1906 in Bodetal gevonden zijn. De punten van deze zwaarden waren allemaal in dezelfde richting weggelegd. Blijkbaar zijn ze dus als een soort bundel op deze plaats achtergelaten. In het midden zijn twee schilden die in 1844 gevonden zijn te zien. De schilden zijn zonder sporen van gebruik. Rechts nog een zestal zwaarden die in 1931 zijn opgegraven.



Vanaf de 3de eeuw na Christus werd het Romeinse Rijk steeds verder verzwakt. Met name de Germaanse volkeren werden sterk en sloten zich bij elkaar aan tot een groter eenheid. Hierdoor ontstonden nieuwe volkeren zoals de Alamannen en de Franken.



In de volgende zaal gaat het museum verder met de tijd van het koninkrijk Thüringen. Dit bestond slechts 80 jaar tussen 455 en 531 na Christus maar legde wel een belangrijk fundament voor het latere Middel-Duitse Rijk. Hier ging het dan vooral om de ideeën met betrekking tot het inrichten van de staat en de heerschappij van de kerk.



Na het einde van het koninkrijk Thüringen werd het grootste deel van hun grondgebied ingenomen door de Franken. De inwoners van het gebied werden ingezet voor dienst in het leger. Allerlei andere volkeren probeerden in het noorden en oosten delen van het gebied onder hun controle te krijgen. De Franken hadden het uiteindelijke langere tijd voor het zeggen totdat er vanaf 919 Saksische koningen kwamen, om te beginnen met Hendrik I.

.



De volgende foto laat een 12-tal sculpturen zien die opgebouwd zijn uit een groot aantal fragmenten van beelden die in een 18de eeuwse muur waren verwerkt. Het gaat om beelden uit verschillende keren en met verschillende stijlen. Het vermoeden is dat de beelden bewust vernield zijn tijdens de beeldenstorm van 1524 in Magdeburg. Het ging hier om radicale protestanten die de leer van Calvijn volgden.



Inmiddels was ik aangekomen in een van de laatste ruimtes van het museum gaat in op de alchemisten die tijdens de middeleeuwen actief waren. Vaak probeerden zij om gewone metalen in goud te veranderen of om ontdekkingen te doen om zo ziektes te kunnen genezen.



In de 16de eeuw was er vooral veel interesse in antimoon. Het is een scheikundig element dat ervoor zorgt dat lood en tin hard en sterk worden. Het werd onder andere gebruikt voor het reinigen van goud. De stof zelf is giftig maar in kleine hoeveelheden bruikbaar als een middel om afvalstoffen uit het lichaam te reinigen. De alchemist Paracelsus geloofde dat antimoon dan ook een lang gezocht geneesmiddel was. Dit bleek echter niet zo te zijn omdat een te grote dosis al snel tot de dood leed.



Na het bezoek aan het Landesmuseum van Halle ben ik verder gelopen naar de “Gedenkstaette Roter Ochse”. In 1842 is deze voormalige gevangenis geopend. Hij werd tijdens de periode van Nazi-Duitsland gebruikt om mensen met een lange gevangenisstraf op te sluiten. Vanaf de herfst van 1942 tot het einde van de oorlog zijn hier 549 mensen terechtgesteld. Tussen 1950 en 1989 is de gevangenis door de Stasi gebruikt als onderzoeksgevangenis en gevangenis voor vooral vrouwelijke gevangenen. Sinds 1996 is het gebouw ingericht als een herdenkingsplek. Vanwege een bijeenkomst was deze herdenkingsplek op deze dag helaas gesloten. Erg jammer dus.



Het volgende deel van dit reisverslag is te vinden op deze pagina